BİLİM ve TEKNOLOJİ
Bilim insanları öngörülemeyen büyüklükte bir kara delik keşfetti
Çin Bilimler Akademisi ,Çin Ulusal Astronomik Gözlemevi'nden (LIOC) Profesör LIU Jifeng başkanlığındaki uluslararası bir ekip, güneşten 70 kez daha büyük kütleye sahip bir kara delik gözlemledi. Canavar kara delik Dünya'dan 15.000 ışık yılı uzakta ve araştırmacılar tarafından LB-1 olarak isimlendirildi.
Samanyolu galaksisinin 100 milyon kara delik içerdiği tahmin edilmektedir - büyük yıldızların çöküşünün oluşturduğu bu kozmik cisimlerden yoğun ışık bile kaçamaz. Şimdiye kadar, bilim insanları galaksimizdeki bir yıldız kara deliğinin kütlesini, güneşin 20 katından daha fazla olamayacak şekilde tahmin etmişlerdi. Ancak Çinli uluslararası bilim ekibi tarafından dev kara deliğin keşfi bu varsayımı çürüttü.
Keşif, Nature'ın son sayısında yayınlandı.
Keşif, Nature'ın son sayısında yayınlandı.
Keşif büyük bir sürpriz oldu. Prof. LIU, "Bu tür büyük kütleli kara deliklerin, yıldızların evriminin şu anki modellerinin çoğuna göre, galaksimizde olmaması gerekirdi" dedi. Galaksimizin tipik kimyasal bileşimine sahip çok büyük yıldızların,yaşamlarının sonuna yaklaştıklarında , gazlarının çoğunu, kuvvetli yıldız rüzgarlarında dökmeleri gerektiğini düşünüyorduk. Bu nedenle böyle büyük bir kalıntı bırakmamalıydılar. Yeni keşfedilen bu karadelik mümkün olduğunu düşündüğümüzden iki kat daha büyük. Şimdi teorisyenlerin oluşumunu açıklama zorluğunu üstlenmeleri gerekecek. ”
Birkaç yıl öncesine kadar, kara delikler ancak başka bir yıldızdan gaz aldıkları zaman keşfedilebilirdi. Bu işlem, çöken nesnenin varlığını ortaya çıkaran Dünya'dan tespit edilebilen güçlü X-ışını emisyonları yaratır.
Galaksimizdeki kara deliklerinin büyük çoğunluğu kozmik bir ziyafetle meşgul değildir ve bu nedenle X-ışınları açığa çıkarmazlar. Sonuç olarak, sadece iki düzine galaktik yıldız kara deliği iyi tanımlanmış ve ölçülmüştür.
Bu sınırlamaya karşı koymak için, Prof. LIU ve ortak çalışanlar gökyüzünü Çin'in Büyük Gökyüzü Alanlı Çok Amaçlı Fiber Spektroskopik Teleskobu (LAMOST) ile araştırdı. Yörüngesinde dönen yıldızlara bakarak görünmeyen karadeliği tespit etmeye çalıştılar.
Bu gözlem tekniği ilk olarak 1783'te İngiliz vizyoner bilim adamı John Michell tarafından önerildi, ancak teleskop ve dedektörlerdeki son teknolojik gelişmelerle mümkün hale geldi. Yine de, böyle bir arama samanlıkta iğne aramak gibidir.
İlk keşiften sonra, sistemin fiziksel parametrelerini belirlemek için dünyanın en büyük optik teleskopları - İspanya'nın 10.4 m Gran Telescopio Canarias'ı ve ABD'deki 10 m Keck I teleskopu - kullanıldı. Sonuçlar fantastik bir sonuç değildi: Güneşten sekiz kat daha ağır bir yıldız, her 79 günde bir 70 güneş kütleli karadeliğin etrafında dönüyordu.
LB-1'in keşfi, astrofizikteki bir başka atılım ile güzel bir şekilde uyuşuyor. Son zamanlarda, Lazer İnterferometre Yerçekimi Dalgası Gözlemevi (LIGO) ve Virgo yerçekimi dalgası dedektörleri, uzak galaksilerdeki kara deliklerin çarpışmasından kaynaklanan boşluklarda dalgalanmalar yakalamaya başlamıştır. Şaşırtıcı bir şekilde, bu çarpışmalarda yer alan kara delikler de daha önce tipik olarak görülenlerden çok daha büyük.
LB-1'in doğrudan görülmesi, bu kitlesel yıldız kara delikler popülasyonunun kendi arka bahçemizde bile bulunduğunu kanıtlamaktadır. LIGO Direktörü Prof. David Reitze, ABD’deki Florida Üniversitesi’nden yaptığı açıklamada, “Bu keşif bizi yıldız kütleli kara deliklerin nasıl oluştuğu konusundaki modellerimizi yeniden incelememize zorluyor” dedi.
Reitze, "Son dört yıldaki LIGO-Virgo ikili kara delik çarpışmalarının tespit edilmesiyle birlikte bu çarpıcı sonuç, kara delik astrofiziği anlayışımızda gerçekten bir rönesansı işaret ediyor." Dedi.
0 YORUMLAR
Bu KONUYA henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu sen yaz...